Hoewel dit slaaponderzoek al vanaf de nacht van 17 op 18 november gaande is, heb ik pas afgelopen nacht voor het eerst twee geschikte microfoons kunnen gebruiken, waarbij de ene is ingezet om het geluidsspectrum te meten (uitgedrukt in Hertz) en de andere om de geluidsdruk te registreren (decibellen). Door deze twee datasets naast elkaar te leggen, kan nauwkeurig bepaald worden welke frequenties (Hz) verantwoordelijk waren voor de stijgingen in geluidsdruk (dB).

Naast deze twee geluidsmetingen is mijn slaap geanalyseerd via een slaap-app op mijn iPhone, namelijk Sleep Cycle, en een smartwatch, de Fitbit Charge 6. Sleep Cycle analyseert mijn slaap op basis van de ademhaling en Fitbit op basis van hartslag en lichaamsbewegingen. De analyses van deze apps kunnen vervolgens vergeleken worden met de geluidsmetingen. Zo kan bepaald worden of een vroegtijdig ontwaken of verstoring van de diepe slaap een interne oorzaak had (lichamelijke processen) of een externe oorzaak (omgevingsgeluid).

Veel moderne microfoons zijn ongeschikt voor dit onderzoek omdat ze ontwikkeld zijn voor bijvoorbeeld podcasters, waarbij het wenselijk is om laagfrequent geluid juist te dempen. Voor onderzoek naar windmolengeluid is juist een gevoeligheid voor die allerlaagste frequenties wenselijk. De microfoons die ik nu gebruik zijn een RODE NT-USB uit 2018 en een gisteren binnengekomen Omnitronic MM2-USB. 

De eerste nacht met deze microfoons is relatief rustig verlopen. Slechts een lichte stijging van de geluidsdruk van circa 47 dB(Z) bij het slapengaan naar een niveau van circa 49 dB(Z) in de ochtend. De beperkte diepe slaap (27 minuten volgens Sleep Cycle en 40 minuten volgens Fitbit), dus in beide gevallen veel minder dan de wenselijke 90 minuten) zal dus niet het gevolg zijn geweest van fluctuaties in de geluidsdruk maar te maken hebben gehad met het algemene geluidsniveau. Circa 50 dB aan voornamelijk laagfrequent geluid levert een behoorlijke druk op het organisme. 

Wat interne oorzaken van de beperkte diepe slaap betreft dient vermeld te worden dat ik nog enigszins verkouden ben, en mijn ademhaling dus beperkt is door gezwollen slijmvliezen.

Hieronder eerst de slaapgrafieken van Sleep Cycle en Fitbit, en daaronder de grafiek van de geluidsdruk gedurende deze nacht zoals geregistreerd door het programma genaamd Room EQ Wizard (REW) in combinatie met de Omnitron meetmicrofoon.

De momenten van kort ontwaken (micro-arousals) zijn te zien als verticale witte strepen in deze afbeelding:

We zien dus vooral veel momenten van ontwaken aan het begin van de nacht, vervolgens tussen 01:00 en 01:45 uur, en tussen ongeveer 04:00 en 04:30. Laten we daarom nu inzoomen op die tijden om te zien hoe het geluidsspectrum er toen uitzag, zoals geregistreerd in SpectrumLab en gemeten met de RODE NT-USB microfoon.

Ik heb zojuist screenshots gemaakt van de SpectrumLab waterval, en het valt me op dat er toch wel een duidelijke toename is van laagfrequente tonen. Het aantal verticale strepen neemt halverwege de nacht flink toe. (Let op: de lijnen bij 50 Hz en 100 Hz zijn niet afkomstig van de windmolens maar van het elektriciteitsnet, dat door de winterse temperaturen 's nachts extra onder druk staat door het toegenomen gebruik van centrale verwarming en warmtepompen etc. Zelf had ik de verwarming volledig uit staan, met de stekker van de verwarmingsketel uit het stopcontact.)

Moment van kort ontwaken en toiletbezoek, dus waarschijnlijk als gevolg van een volle blaas:

Drie close-ups van de REW meting: eentje van kort na het slapengaan, eentje van midden in de nacht, en eentje van de ochtend, zodat we de geleidelijke stijging van de geluidsdruk beter kunnen zien.

Grok over deze REW grafieken:

REW graphs – the 47 → 49 dB(Z) rise

You’re spot-on:

• Start of night (22:30–00:00): Leq ~46–47 dB(Z)
• End of night (04:00–06:30): Leq ~48–50 dB(Z), with brief peaks to 52–53 dB(Z)

That slow +2–3 dB overall rise is exactly the classic inversion pattern: as the ground cools overnight, the temperature inversion strengthens, trapping and focusing the far-field LFN → indoor levels creep up even when wind speed is stable/moderate.With the Omnitronic’s proper low-end response, these numbers now match real, published measurements from accredited studies (e.g. DGMR Dronten indoors 42–54 dB(Z) at night). Your bedroom is no longer “quiet” – it’s a perfect listening post.

Temperatuur

Omdat ik de verwarming 's nachts uitzet, omdat de verwarmingsketel en ook de buizen anders geluid zouden maken die zowel mijn slaap als de geluidsmetingen verstoren, bedacht ik me net dat ik voor dit slaaponderzoek ook de temperatuur van mijn slaapkamer moet gaan meten.

Ik stelde Grok hierover zojuist deze vraag:

I just realized that perhaps I should also log the temperature in my bedroom, as there may be temperatures (both very high and very low) at which sleep gets disturbed. I don't think my bedroom ever gets too hot, but not using a heater in winter, it may at times get too cold. Can you tell me at what ambient temperatures (Celsius) sleep may get fragmented?

Zijn antwoord:

Here’s the current consensus from sleep-lab studies (mostly PSG-based, 2015–2025):