Infrasoon en laagfrequent geluid in provincie Groningen

Op deze pagina vind je in alfabetische volgorde de geluidsmetingen die ik heb gedaan in verschillende Groningse en Drentse dorpen en steden. Dit zijn spectrumanalyses met aanvullend decibelmetingen. De spectrumanalyses tonen het geluidsspectrum in hertz-eenheden (Hz), en de decibelmetingen tonen de geluidsdruk in decibel-eenheden (dB). Omdat de metingen zich richten op het onhoorbare (infrasone) en nauwelijks hoorbare (laagfrequente) gebied, zijn de decibelmetingen zonder A-weging (d.w.z. een doelbewust weglaten van lage frequenties), al heb ik hier en daar ter illustratie van de beperking ervan wel de decibellen in A-weging toegevoegd.

De eerste afbeelding hieronder toont een serie metingen die ik achter elkaar deed tijdens een rit van Groningen Stad naar het windpark van Eemshaven en via de windparken bij Delfzijl naar mijn woonplaats Bellingwolde. De gele kolommen die je bij alle stroken ziet terugkomen hebben betrekking op frequenties tussen de 25 en 35 Hz. Zoals je kunt zien, is geen enkele stad en geen enkel dorp op deze route vrij van laagfrequent geluid.

Uitleg bij de metingen

De screenshots zijn van het programma Spectrumlab. Dit programma is gratis en kan op elke Windows computer worden geïnstalleerd. Ik heb voor de opnames een RODE NT-USB microfoon gebruikt, in combinatie met een gloednieuwe Lenovo IdeaPad. Bij sommige metingen heb ik ter controle mijn oude IdeaPad meegenomen met een PreSonus Revelator microfoon. Nadeel van die microfoon is dat hij voor podcasters is gemaakt en daarom de allerlaagste frequenties afzwakt.

In de afbeeldingen staat paars voor relatieve stilte, oranje voor een verhoogde geluidsdruk, en geel tot wit voor zeer hard geluid.

Je kijkt telkens naar wat een waterval wordt genoemd, omdat de geluiden bovenaan worden geregistreerd en daarna als een waterval naar beneden stromen. Onderaan in elke afbeelding is wat het eerste is gemeten, bovenaan wat het meest recentelijk is gemeten.

Van belang zijn vooral de verticale strepen en kolommen.

De horizontale strepen zijn doorgaans van korte geluiden zoals langsrijdende auto's, windvlagen of het openen en sluiten van een deur. In sommige afbeeldingen zie je vrij grote gele horizontale banden. Dit zijn stukken waarin ik auto rijd. Hoewel deze stukken natuurlijk geen nauwkeurig beeld geven van de ware geluidsdruk en het exacte frequentiespectrum van de omgeving aldaar, zie je dat het laagfrequente geluid van de dieselmotor het laagfrequente geluid van de omgeving beter zichtbaar maakt (onbedoelde maar zeer effectieve heterodyne), zoals mist of stof een lichtstraal beter zichtbaar kan maken. Mede om die reden heb ik deze stukken er niet altijd uitgeknipt.

De microfoon lag telkens op de achterbank, precies in het midden. Deze plek geeft namelijk de beste bescherming tegen magnetische verstoring van de microfoon (de auto functioneert enigszins als kooi van Faraday). De computer had ik telkens op de bijrijderstoel, óf in de laadruimte van de auto. Altijd enige afstand tussen de microfoon en de computer.

Ik heb telkens de stilste plekken opgezocht om de metingen uit te voeren, en in sommige dorpen en steden op meerdere plekken een meting uitgevoerd. Ook heb ik zo nu en dan metingen gedaan waarbij ik eerst de deuren en ramen dicht had (mijn standaard voor de metingen) maar ook enkele minuten met de deuren of ramen open.

Omdat ik zelf in Bellingwolde woon, aan de Duitse grens, zullen er in deze lijst ook een aantal metingen te vinden zijn die ik heb uitgevoerd in Duitsland en de provincie Drenthe. En omdat ik soms ook in Lelystad, Zeist en Den Haag ben, zullen er ook van die reisjes metingen te vinden zijn.

Soorten windturbines

Hoewel alle windmolens laagfrequent geluid produceren, hebben ze elk zo hun eigen geluidsspectrum. Een van de dingen die mij opviel was dat de hogere windmolens (247 meter) niet per se meer geluid maken dan de lagere. Integendeel: de hogere, nieuwere windmolens (zoals de Vestas V90) zijn in het algemeen stiller dan de lagere, oudere modellen (zoals de Enercon E-66).

Hieronder een paar voorbeelden van metingen die ik op enkele meters afstand van de winmolens heb gedaan, o.a. in Windpark Rhede en Windpark Eemshaven. Om te beginnen, hier eerst een meting van een Vestas V90:

En hier twee examplaren van de Enercon E-66:

En tenslotte twee boosdoeners wat het verstoren van mijn nachtrust betreft, twee hele oude Enercons, gebouwd in 2001 (de nieuwere Enercons zijn uit 2016 en 2017):

Merk op hoe deze turbines vooral rond 20 Hz veel herrie produceren. Precies het frequentiegebied dat mij begon op te vallen bij nachtelijk ontwaken in Bellingwolde (waar je meer over kunt lezen op de oorspronkelijke N3 pagina). Hier nog een meting, tussen twee van die turbines in:

In onderstaande composiet-afbeelding heb ik een meting uit Bellingwolde, tijdens zo'n verstoorde nachtrust, in bovenstaande afbeelding geplakt (de iets paarsere strook met de tekst), zodat je goed kunt zien dat het storende signaal in mijn slaapkamer overeenkomt met het geluid van deze oude Enercons:

Duitsland

Grenspost Bellingwolde:

Brual, Lerchenstraße:

Brual:

Rhede (Ems), Mühlenstraße:

Rhede (Ems), Prangen Gasthof:

Rhede (Ems), K&K:

Wymeer, Biergarten:

Wymeer, Beobachtungsturm (vogelkijkhut):

In de vogelkijkhut:

Provincie Groningen

Ik ben nog geen plek in de provincie Groningen tegengekomen waar de signatuur van de windparken niet zichtbaar is. In Groningen Stad vooral veel geluid rond de 30 Hz, zeer waarschijnlijk afkomstig van Eemshaven en verder versterkt door de vele individuele windmolens in de rest van de provincie. Dat Eemshaven een belangrijke bron van die 30 Hz is, blijkt uit deze meting, aangezien bij geen enkele andere meting de 30 Hz lijn zo fel en scherp is: